Els van Dijck is leerkracht van groep 1/2 en heeft voor jullie De Lettertrein getest.
Dit is Teun, hij is machinist van de Lettertrein.
Hij rijdt door het land van Taal,
vertelt bij elke letter een verhaal.
Hij leert ons de letters één voor één
Ben je klaar voor een reis door het land van Taal?
Het materiaal
Op een gegeven moment krijgen kleuters belangstelling in letters of wil je als leerkracht spelenderwijs de kinderen laten kennismaken met letters. Dit geeft de kinderen een goede ‘leesstart’ in groep 3. Belangrijk hierbij is dat kinderen letterklanken en lettertekens spelenderwijs ontdekken. Voor het Juf Sanne team mag ik aan de slag met De Lettertrein.
De Lettertrein is een lespakket dat de ontluikende geletterdheid bij jonge kinderen stimuleert. De kinderen komen in aanraking met letters door het spel met een handpop, het bekijken van filmpjes, het luisteren naar verhaaltjes en het spelen van spelletjes. Het plezier en het enthousiasme van de kinderen om een nieuwe letterklank te ontdekken staat voorop. De trein telt 26 wagons overeenkomstig met de 26 letters van het alfabet.
Heel fijn is, dat je zelf de keuze hebt in welke letter je wilt aanbieden. Hierbij kun je denken aan een letter die aansluit bij een thema dat je in de klas draait. Zo vorm je met de kinderen een eigen lettertrein.
"Heel fijn is, dat je zelf de keuze hebt in welke letter je wilt aanbieden."
Doelen van De Lettertrein
De kinderen: – kunnen letters benoemen. – ontdekken dat woorden opgebouwd zijn uit klanken. – ontdekken dat letters met de klanken corresponderen. – kunnen nieuwe woorden lezen en schrijven.
Inhoud van de doos
In een grote doos komt het materiaal dat hoort bij De Lettertrein binnen. Met interesse pak ik alles uit. De volgende materialen horen bij dit programma:
– Handpop ‘Teun’ de giraf – Het prentenboek De Lettertrein met een poster – Match – een basiskist + 4 houten kisten met spelkaarten in 4 niveaus – Blocco – Memo+ – Werkmap De Lettertrein – De lettertrein software
Handpop Teun de giraf
Handpop ‘Teun’ de giraf is een pluche handpop. Hij is de machinist en tevens conducteur van De Lettertrein en nodigt kinderen tijdens kringactiviteiten uit om samen op zoek te gaan naar een nieuwe letter. Teun is zacht en heeft een vriendelijke uitstraling. Hij kent nog geen letters, maar is heel leergierig. Met plezier werkt hij in De Lettertrein en wil alle letters samen met de kinderen leren.
Het prentenboek
Met het prentenboek De Lettertrein maak je een reis langs alle letters van het alfabet. Het is een bundel met 26 voorleesverhalen. Elk verhaal vertelt een avontuur in een wagon. In elke wagon staat een letter centraal. Door het verhaal voor te lezen komen kinderen op een speelse manier in aanraking met woordjes die allemaal iets te maken hebben met die letter. De woorden staan in het blauw in de tekst. De verhalen zijn kort en herkenbaar voor de kinderen. Ze kunnen in willekeurige volgorde worden voorgelezen. Wat heel fijn is, is dat je als leerkracht de letter kunt kiezen, die aansluit bij het thema in de klas. Naast het verhaal staat een grote praatplaat met daarom heen afbeeldingen van woordjes die allemaal iets te maken hebben met de letter die centraal staat. Met de kinderen kun je deze afbeeldingen terugzoeken in de grote plaat. Ook Teun heeft zich in elke wagon verstopt. Soms zie je hem direct, een andere keer is het even zoeken. Het boek is een verhalenboek, een letterboek en een zoekboek.
"Wat heel fijn is, is dat je als leerkracht de letter kunt kiezen, die aansluit bij het thema in de klas."
De poster is een dubbelzijdige letterposter met het alfabet. Aan de ene kant zijn alle wagons met de letter afgedrukt. Aan de andere zijde zie je letter-kaarten met een kleine afbeelding, die met de desbetreffende letter begint. Bij de kaart met de letter b zie je een beer, bij de h een haan, enzovoorts.
Spelset Match
Deze spelset bestaat uit een basiskist en vier spelkaartenkisten. In elke kisten zitten de benodigde 26 opdrachtkaarten. Ze lopen in moeilijkheidsgraad op.
Niveau 1 – 1 ster Doel: De kinderen maken met het woordbeeld. Bij deze opdracht staat één letter centraal. De kleuter moet twee dezelfde afbeeldingen bij elkaar zoeken.
Niveau 2 – 2 ster Doel: De kinderen maken kennis met het woordbeeld en kunnen dezelfde lettertekens aan elkaar koppelen. Bij deze opdracht staat een afbeelding met daaronder een woord. De eerste letter van dit woord is blauw. Het kind zoekt dezelfde letter op de blauwe spelkaart.
Niveau 3 – 3 ster Doel: De kinderen koppelen de eerste letterklank aan een letterteken. Bij deze opdracht staat een afbeelding met daaronder een woord waarvan er een letter ontbreekt. Het kind zoekt de ontbrekende letter op de blauwe spelkaart.
Niveau 4 – 4 ster Doel: De kinderen kennen de betekenis van een afbeelding en kunnen een geschreven woordbeeld koppelen aan een afbeelding. Bij deze opdracht zoekt het kind het juist geschreven woord bij elke afbeelding op de blauwe spelkaart.
Blocco
Deze spelset bestaat uit een kist met 95 woordkaarten en 120 klikbare letterblokjes. Op de ene kant van de kaart staat alleen de afbeelding. Op de andere kant staat ook het woord afgebeeld. Dit spel kun je op drie niveaus spelen.
Memo+
Deze spelset bestaat uit een kist met vier vakken. Hierin zitten verschillende memoriekaartjes: 2 x 26 kaartjes met een afbeelding, 26 kaartjes met woorden en 26 kaartjes met letters. Van te voren bepalen de kinderen met hoeveel en welke kaarten ze het spel spelen. Alle kaartjes worden omgekeerd op tafel gelegd. Om de beurt mag een kind twee kaartjes omdraaien, met als doel een juiste combinatie te vinden. Het spel is op vier niveaus te spelen.
Een uitgebreide beschrijving van de werkwijze van de spellen en de manieren om te differentiëren vind je in de handleiding (werkmap).
In de praktijk
Op een dag horen we gegniffel. Waar komt dat vandaan? In een hoekje van het lokaal vinden de kleuters een grote handpop, een giraf. We nemen hem mee de kring in. In de kring horen we zijn naam, het is Teun de machinist en tevens conducteur van de Lettertrein. De trein rijdt door het land van Taal en heeft bij elke letter een verhaal. Hij nodigt ons uit om in de Lettertrein te stappen en mee te gaan.
Via het digibord laat hij de Lettertrein zien en horen we het lied wat erbij hoort. De kleuters bewegen mee op de melodie en enkele proberen mee te zingen. Het is een vrolijk lied, dat de kinderen meteen aanspreekt. Teun vertelt dat hij graag bij ons in de klas wil blijven. Hij geniet van alles wat hij in de kring ziet en heeft de grootste lol. Af en toe wil hij ons uitnodigen om in de trein te stappen. Dan wil hij ons een nieuwe letter aanleren. De kleuters vinden het gezellig dat hij blijft en nemen zijn uitnodiging aan.
Op een donderdag heb ik Teun tussen de blaadjes gezet. Het is herfst. Een paar kleuters ontdekken hem en beginnen meteen tegen hem te praten. Vlug neem ik Teun in mijn hand, zodat hij hun vragen kan beantwoorden. Er ontstaat een leuk gesprekje.
In de kring
We gaan naar binnen en zetten in de kring ons gesprekje over de herfst door. Teun wil ons de letter -h- aanbieden en nodigt ons uit om in de trein te stappen. Op het digibord starten we het lied en de kleuters zingen meteen mee.
De Lettertrein op het digibord
Om de Lettertrein software te gebruiken heb je een inlogcode nodig. Zodra je ingelogd bent, krijg je een korte trein te zien met twee wagons. Je kiest ‘de Lettertrein’. Er rijdt nu een lange trein het station binnen. De kinderen zien Teun, de machinist, voorin de eerste wagon zitten. Hierna kies je de wagon met de letter, die je op dat moment wilt aanbieden. De praatplaat van de betreffende klank verschijnt met daarnaast een keuze menu: liedje, video, werkmap, praatplaat, memory, puzzel, kleurplaat en letterspel.
Na het zingen van het lied, gaan we terug naar het scherm, waarop alleen de verhaalplaat is te zien. Ik neem het prentenboek erbij en lees het verhaal voor wat hoort bij de letter -h-. Aandachtig luisteren mijn kleuters. Het is een kort verhaal, herkenbaar voor ze en er staan veel woorden in die met de klank beginnen, die je wilt aanbieden. Vervolgens vraag ik of een van mijn kleuters de letter die op de wagon staat herkent. Een kleuter roept enthousiast de -h-. Ik bied het klankgebaar aan en laat de kinderen ervaren hoe ze de letter -h- uitspreken. Hierna bekijken we de verhaalplaat. Om de beurt mag een van de kleuters een afbeelding aanwijzen, die begint met de -h- . Ze vinden o.a. haan, hok, hond, helikopter, handschoen en natuurlijk is ook het woord herfst te ontdekken.
Uit de werkmap heb ik een kopie gemaakt van de -h- wagon. Deze hang ik bij onze lettertafel. De komende week staat deze letter centraal en mogen de kleuters spulletjes meenemen, die met deze letter beginnen.
Het is een kort verhaal, herkenbaar voor ze en er staan veel woorden in die met de klank beginnen, die je wilt aanbieden.
De werkmap
De werkmap, met de 26 letters van het alfabet is de handleiding van De Lettertrein. Op elk tabblad is de wagon afgebeeld met de letter, die je wilt aanbieden. Daarna vind je het verhaal en een lijst met woorden. Vervolgens worden er lesactiviteiten aangeboden. Deze kun je volgen, maar het is ook mogelijk om hier een keuze in te maken. Bij elke letter worden dezelfde lesactiviteiten aangeboden. Ze staan kort en duidelijk beschreven.
In de werkmap vind je ook kopieerbladen. Een blad met woordkaartjes waar je verschillende oefeningen mee kunt doen. Ik leg ze bijvoorbeeld allemaal omgekeerd op tafel. Om de beurt mag een kleuter een kaartje uit de rij nemen. Hij noemt dit woord, waarna een volgende kleuter een kaartje neemt en vervolgens beide woorden noemt. Zo wordt de rij met woorden, die ze herhalen steeds langer. Ook zit er een schrijfblad bij en een kleurplaat.
Memorie op het digibord
Na onze kringactiviteit gaan een paar kleuters de letter schrijven, enkele kinderen gaan kleuren, een tweetal kiest een spel en een ander duo speelt memorie op het digibord. De kinderen die memorie op het digibord spelen, beginnen met 4 kaarten, daarna speel je met 8, 12 en 24 kaarten. De afbeeldingen komen uit de praatplaat, deze zijn hetzelfde als de woordkaarten. Voor de kinderen heel herkenbaar. Nadat kinderen het spel met 24 kaarten hebben uitgespeeld, kunnen ze weer opnieuw beginnen met 4 kaarten.
Memorie op het digibord
Het Letterspel
Op het digibord hebben ze ook de mogelijkheid om een letterspel te spelen. Hier slepen de kinderen losse letterkaartjes, om een woord na te leggen. Ze beginnen met woorden waar ze de letters van zien en dit wordt moeilijker doordat er steeds letters niet zichtbaar zijn. Mijn kleuters vinden dit erg leuk om te doen.
Wel is het zo dat dubbele klanken, niet als één klank gesleept worden. Een -aa- is een -a- en een -a-, bij een -ui- slepen de kinderen eerst een -u- en daarna een -i-.
Puzzel op het digibord
Daarnaast kunnen de kinderen ook een puzzel maken. Ze hebben de keuze uit twee afbeeldingen. De puzzel is te maken met 16 of met 36 stukjes.
Een vaste plek voor Teun in de klas
Ik ben nu een paar weken aan de slag met De Lettertrein. Mijn kleuters zijn helemaal weg van Teun. Hij komt één keer in de week op bezoek in de kring. Enthousiast beginnen ze als eerste zijn lied te zingen. In de klas heeft hij een vaste plek. Kinderen lopen vaak naar hem toe en houden dan korte gesprekjes Ze vertellen hem de woorden, die ze geleerd hebben. De Lettertrein geeft je zelf de keuze in welke letter je aanbiedt. Ik vind het leuk om Teun in te zetten, wanneer ik een nieuwe letter aan bied. Heb je een keer geen inspiratie dan is er altijd een filmpje beschikbaar.
"Mijn kleuters zijn helemaal weg van Teun."
Dit is het verhaal uit het prentenboek, maar dan uitgespeeld. Tijdens de werkles worden de eerste twee Match kisten, de Memo+ en de Blocco gebruikt. Ik heb deze in de kring aangeboden en nu werken mijn kleuters hier zelfstandig mee. Je biedt de kaarten aan, die passen bij het niveau van de kinderen. Naarmate er meer letters zijn aangeboden worden er ook meer spelkaarten gebruikt. In het pakket zit één basiskist. In de toekomst wil ik er een kist bij hebben, zodat meerdere kinderen tegelijk met een matchkist kunnen werken.
De Lettertrein neemt ons allemaal graag mee naar het land van Taal Mijn kleuters hebben er een vriend bij dit is Teun en die is vooral heel blij!
(Bron: jufsanne.com)